Marija Sarap: „Lov na vepra“
Režija: Nataša Poplavska. Skoplje/Podgorica
Iako je samo slijedio prirodne instinkte, vepar u drami Marije Sarap je jedini od aktera ovog ženskog horora smrtno nastradao. U predstavi Makedonskog narodnog teatra, kao i „Artmedije“ iz Skoplja i Gradskog pozorišta iz Podgorice, u režiji Nataše Poplavske („Zoјkin stan“ BDP), ova nedužna životinja je simbol svega neljudskog u čovjeku, od straha, do nemoći.
Marija Sarap, nekadašnji beogradsko-cetinjski student dramaturgije, u prvobitno filmskom scenariju spaja dva dramska konflikta: zaglavljenost Žane (Ana Stojanovska) u nasilju impotentnog muža Ranka (Đorđije Tatić), i samog iz slične porodice, i katarzu Žanine i Rankove kćeri, Maje (Mina Jelušić Jerinić), koju pokušava da ostvari odstrijelom divlje svinje – metafore njene tuge, straha i frustracije zbog odsutne majke...
Kao sudbinska Moira, njih sve prožima Rankova majka Dragica (Iskra Veterova Slavenska), koja prima na sebe sve iskonske grijehove i svojom patnjom ih umanjuje i razrješava...
Nataša Poplavska je imala težak zadatak – da uspostavi dramsku recepciju dva jezika, da pomiri dva temperamenta, ali i da adaptira filmsku priču, sa mnogo mobilnih filmskih vizuelnih znakova u sublimni pozorišni izraz, po definiciji sažet i motivisan. Na premijeri u Podgorici, mala scena Gradskog pozorišta je sapinjala utvrđeni mizanscen, pa se glumački izraz u nekoliko navrata činio napregnutim i prejakim. To se naročito odnosi na Žanu i Maju, koje, doduše, i jesu u egzaltaciji više od ostalih.
Rediteljka je, naturalističkim detaljima predstave, propustila možda mogućnost da se ovaj surovi pozorišni komad pokaže ličnije, intimnije, više iz ugla žrtava, manje osvetnica. Ni dramski predložak nije ostavio prostora dubokoj karakternoj analizi likova, najviše zato što je prepun dinamike, događanja koja se smjenjuju u ubitačnom ritmu, donoseći pred gledaoca istinitu i potresnu tragičnost stradanja, osvete i kazne, zauvijek međusobno isprepletane do neprepoznatljivosti.
Izvjesnim štrihom bi se, čini se, uspostavila veća gustina unutrašnjih preobražaja markantnih likova – duševna patnja Žane u toku dvanaest godina razdvojenosti od otete Maje, ili evidentno smekšavanje nasilnika Ranka pred ljubavlju za kćer Maju... To bi i inače odličnoj Ani Stojanovskoj omogućilo još jednu dimenziju u izrazu, osvjetljavanje njenog krhkog materinskog bića (sa puškom u ruci), a mladoj Mini Jelušić Jerinić, tačnoj i preciznoj u histeriji osvetnice i zaljubljene žene, da njena ženska strana bude još uvjerljivija, u kontrastu sa hrabrošću da se uhvati u koštac sa veprovom (svojim strahom i bijesom pred sudbinom).
U pozorišnoj adaptaciji, spisateljica i rediteljka su majci Dragici dodijelile zanimljivu zaumnost i patos, a Iskra Veterova Slavenska je to sa lakoćom prenijela preko „rampe“. Đorđije Tatić, Ranko, hrabro je izašao na kraj sa likom koga je teško opravdati, nasilnikom i mučenikom, teškim i samome sebi.
Vukan Pejović, Majin dečko Aleks, zainteresovan više za ljubav nego za pomoć u lovu na vepra, dobro je zaokružio ovu tešku predstavu, svima, nažalost, razumljivu i potresnu, blagotvornu za ukazivanje na nasilje nad slabijima, prisutno uvijek i svuda.
Čvrsta rediteljska struktura predstave, uvjerljiv i darovit dramski tekst, izvrstan dijalog (pomalo teško razumljiv u dvojezičnosti predstave), vizuelnost (ARTERIA) i, ne manje važna, međunarodna saradnja u odbrani ljudskih prava u dramskoj formi, čine „Hajku na vuka“ dragocjenom u mnogo životnih aspekata, koji se bolno otkrivaju u bogatim slojevima njene radnje.
Piše: Dragana Bošković
Objavljeno: Večernje novosti, 16.9. 2025.
